Μαζευτήκαμε σήμερα, στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην Αγλαντζιά, που τον ανοικοδόμησε στην προσφυγιά η πίστη και το πείσμα, το κουράγιο και η ελπίδα των Νιοχωριτών, για να τιμήσουμε τη μνήμη των πεσόντων, των εκτελεσθέντων και των αγνοουμένων του Νέου Χωριού Κυθρέας, 41 χρόνια μετά το τραγικό καλοκαίρι του 1974.

Θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές του μνημοσύνου: Το Κοινοτικό Συμβούλιο του Νέου Χωριού, την Εκκλησιαστική Επιτροπή, τα σωματεία «Απόλλων» και «Αυγερινός», τον Όμιλο Γυναικών και τις οικογένειες των πεσόντων, των εκτελεσθέντων και των αγνοουμένων Νιοχωριτών και να τους ευχαριστήσω για την πρόσκλησή τους να μιλήσω για τη θυσία των ηρώων του Νέου Χωριού Κυθρέας.

Τα μνημόσυνα των ηρώων μας είναι ημερολόγιο μνήμης των αγώνων για την ελευθερία αυτού του τόπου. Είναι ταυτόχρονα προσκλητήριο αγώνα για όλους εμάς. Αγώνα για να τερματιστεί η κατοχή, για να επανενώσουμε την πατρίδα μας και να αποκαταστήσουμε τα δίκαια του μαρτυρικού μας λαού. Το Νέο Χωριό κατέβαλε βαρύ το τίμημα. Μακρύς ο κατάλογος των πεσόντων, των εν ψυχρώ δολοφονηθέντων και των αγνοουμένων. Ο τραγικός απολογισμός θέλει την κοινότητα του Νέου Χωριού να κατέχει το θλιβερό προνόμιο να μετρά, συγκριτικά, τα περισσότερα θύματα μέσα στη λαίλαπα του πολέμου και της καταστροφής.

Οι νέοι του Νέου Χωριού με το άκουσμα της εισβολής ανταποκρίθηκαν αμέσως στο κάλεσμα της πατρίδας. Την πρώτη κιόλας ημέρα της εισβολής πέφτει ο Κώστας Λαμπρίας, ηρωικά μαχόμενος, σε πολεμική επιχείρηση στα Σακάρια της Αμμοχώστου.

Ο Γιώργος Χατζηγιάννης και ο Κώστας Κωνσταντινίδης, και οι δύο με σύζυγο και μικρά παιδιά, συναντούν την ιστορία, υπηρετώντας ως έφεδροι στο 398 Τάγμα Πεζικού στην περιοχή Τζιάους, όπου συμμετέχουν σε σκληρές και άνισες μάχες ενάντια στον εισβολέα κατά την έναρξη της δεύτερης εισβολής. Από τότε, παρέμειναν αγνοούμενοι μέχρι το 2009 που τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA.

Στην ίδια περιοχή, άλλο ένα παλληκάρι προσφέρει τη ζωή του, υπηρετώντας στο ίδιο Τάγμα της Εθνικής Φρουράς. Ο Γιάννης Παπαγιάννης, ο οποίος μαζί με τέσσερις άλλους εθνοφρουρούς συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι από τα τουρκικά στρατεύματα, εκτελούνται εν ψυχρώ και ρίχνονται σ’ ένα ξεροπήγαδο στο Τζιάος. Η χαρακτηριστική φωτογραφία τους κατά την ώρα της σύλληψης ταξιδεύει στα πέρατα της οικουμένης και γίνεται σύμβολο των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας και αδιάψευστη μαρτυρία της βάρβαρης και παράνομης εκτέλεσης αιχμαλώτων από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής.

Άλλοι τρείς έφεδροι εθνοφρουροί, ο Κωνσταντίνος Ευθυμίου, ο Γιώργος Θεοδώρου και ο Στέλιος Ορφανίδης ακόμη αγνοούνται, καθώς τα ίχνη τους χάθηκαν κατά τη δεύτερη εισβολή ενώ υπηρετούσαν στις μονάδες τους. Το ίδιο και ο Σάββας Αποστολίδης, το νεαρό παλικάρι που υπηρετούσε τη θητεία του στο 70ό Τάγμα Μηχανικού και θεάθηκε για τελευταία φορά στην περιοχή Καραβά-Λαπήθου, κατά τη διάρκεια της υποτιθέμενης ανακωχής, στις 6 Αυγούστου 1974.

Ο κύκλος της ανθρωποθυσίας κλείνει το 1996 με τον νεαρό εθνοφρουρό Στέλιο Παναγή, ο οποίος πυροβολήθηκε από Τούρκους στρατιώτες απρόκλητα και εν ψυχρώ ενώ βρισκόταν σε υπηρεσία σε φυλάκιο της πράσινης γραμμής.

Το Νέο Χωριό Κυθρέας μετρά συνολικά 73 πεσόντες, εκτελεσθέντες και αγνοουμένους από 14 έως 84 ετών. Μνημονεύουμε και τιμούμε όσους πρόσφεραν τη ζωή τους και αναπέμπουμε δέηση και εμμένουμε στην πλήρη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας.

Τέτοιες ιερές συναθροίσεις δεν διοργανώνονται μόνο ως αυτονόητη υποχρέωση έναντι των ηρωικών νεκρών μας. Γίνονται και από ανάγκη δική μας, για να επανατοποθετηθούμε στον δρόμο του χρέους και της τιμής που αυτοί χάραξαν. Στον δύσβατο και ανηφορικό δρόμο που καταλήγει στην πολυπόθητη λευτεριά και στην απαλλαγή μας από τα κατοχικά στρατεύματα που εξακολουθούν να πατούν τη γη μας.

Σαράντα ένα χρόνια μετά και η κυπριακή τραγωδία συνεχίζεται. Τα χρόνια πέρασαν, αλλά οι πληγές της Κύπρου μας παραμένουν νωπές. Το χρέος προς τους νεκρούς και τους αγνοούμενους ήρωές μας, αλλά και τις επερχόμενες γενιές, παραμένει βαρύ.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Ο Θουκυδίδης, στον «Περικλέους Επιτάφιο» του, γράφει πως ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που η μοίρα τους χάρισε τον πιο ένδοξο θάνατο. Το καθήκον και το χρέος μας απέναντι στους ήρωες μας δεν εξοφλείται με λόγους, αλλά με έργα αντάξια της θυσίας τους και με πράξεις που αρμόζουν στην αρετή τους. Η θυσία όλων των παλικαριών της Κύπρου μας επιβάλλει να συνεχίσουμε τον αγώνα για την απελευθέρωση του νησιού μας και για τερματισμό της κατοχής και του εποικισμού. Μας επιβάλλει να συνεχίσουμε τον αγώνα μας για την επίτευξη λύσης που θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα ξένα στρατεύματα και την κατοχή, που θα αποκαθιστά και θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων στον τόπο τους.

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Η πατρίδα μας διέρχεται αναμφίβολα κρίσιμες στιγμές. Από απόψεως προοπτικής, οι επικείμενες συνομιλίες για επίλυση του κυπριακού προβλήματος αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη ευκαιρία των τελευταίων χρόνων για επανένωση της πατρίδας μας. Υπάρχουν σήμερα κάποια δεδομένα που μας επιτρέπουν να τρέφουμε ελπίδες για ένα, επιτέλους, θετικό αποτέλεσμα.

Από δικής μας πλευράς, παραμένουμε σοβαροί, συγκρατημένα αισιόδοξοι και συνεπείς στην ανάγκη για σκληρή δουλειά. Εργαζόμαστε για τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας, έτσι ώστε να παραδώσουμε στη νέα γενιά μια χώρα απαλλαγμένη από στρατούς κατοχής και διαχωριστικές γραμμές. Οφείλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας μια χώρα ασφαλή και ευημερούσα.

Το μήνυμα προς το σύνολο του κυπριακού λαού και την πολιτική ηγεσία είναι ότι θα είναι επιτυχία για όλους μας μια λύση στο πλαίσιο, στο οποίο διεξάγεται ο σημερινής διάλογος, δηλαδή:
-οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου,
-τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ,
-η Συμφωνία της 8ης Ιουλίου, και
-το Κοινό Ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου.

Αντίθετα, μια ενδεχόμενη αποτυχία θα συνιστά αρνητική εξέλιξη για όλους. Γι’ αυτό, το κάλεσμα είναι καθολικό: να εργαστούμε μαζί και μαζί να καρπωθούμε τα οφέλη της επανένωσης και της απαλλαγής της πατρίδας μας από τα στρατεύματα κατοχής.

Λαμβάνοντας υπόψη τον δημόσιο διάλογο που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα ήθελα να σημειώσω πως θα ήταν μέγα σφάλμα αν μπαίναμε από τώρα σε μια διελκυστίνδα του «ναι» και «όχι» σε ένα σχέδιο που δεν έχουμε ενώπιον μας. Η προσπάθεια είναι να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο λύσης που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κυπριακού λαού, έτσι ώστε να έχει και ένα θετικό αποτέλεσμα σε ένα δημοψήφισμα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν πρόκειται να θέσει μπροστά στον λαό ένα σχέδιο, με το οποίο ο ίδιος δεν θα συμφωνεί και δεν θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κυπριακού λαού. Οφείλουμε να απαλλαγούμε από πρακτικές και συστήματα που στο παρελθόν δίχασαν τον λαό και έπληξαν την εθνική μας υπόθεση.

Αυτήν την ώρα που τιμούμε τους πεσόντες, τους εκτελεσθέντες και τους αγνοουμένους του Νέου Χωριού Κυθρέας και μνημονεύουμε την αδικαίωτη προσφορά τους, οφείλουμε να αναλογιστούμε τις δικές μας ιστορικές ευθύνες και το χρέος μας, μακριά από πάθη, αφορισμούς και χαρακτηρισμούς.

Η θυσία των ηρώων μας πρέπει να λειτουργεί ως εθνική συνείδηση και να καταμαρτυρεί το χρέος της συνέχισης του αγώνα για μια πατρίδα της ελευθερίας και της δικαιοσύνης για όλους τους ανθρώπους της, για ένα καλύτερο μέλλον για μας και τα παιδιά μας και τις γενιές που ακολουθούν.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των ηρώων μας και πολύτιμος φάρος για τον δρόμο προς τη λύτρωση της πατρίδας μας.