Σεβαστό Ιερατείο,
Αγαπητέ πρόεδρε της Κοινότητας, μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και εκπρόσωποι των οργανωμένων συνόλων του Νέου Χωρίου Κυθρέας,
Γονείς, αδέλφια και συγγενείς των τιμώμενων πεσόντων και αγνοουμένων μας,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες.

Δεν μαζευτήκαμε σήμερα εδώ για να θρηνήσουμε τα παλικάρια του Νέου Χωριού Κυθρέας που έπεσαν μαχόμενα και που εν ψυχρώ εκτελέστηκαν από τον Τούρκο εισβολέα το μαύρο καλοκαίρι του ’74. Διότι ο υπέρ πίστεως και πατρίδας πεσών δεν πέθανε, αλλά ζει. Μαζευτήκαμε όμως σήμερα εδώ για να τιμήσουμε τους ήρωες της κοινότητας του Νέου Χωριού και με αισθήματα συγκίνησης και σεβασμού να αποτίνουμε φόρο τιμής στη μνήμη τους, διότι πάνω στους τάφους αυτών, και όλων των άλλων παλικαριών μας, ορθώνεται η Κύπρος.
Όσο η Κύπρος γεννά παιδιά που προτάσσουν το συλλογικό καθήκον άνω του προσωπικού, η Κύπρος δεν θα κορεστεί από δόξα. Διότι σε κάθε αγώνα απελευθέρωσης και προάσπισης της πατρώας γης, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας οι ολίγοι, μα ποτέ λίγοι Κύπριοι, δηλώνουν το δικό τους «παρόν» στο εθνικό κάλεσμα. Διότι οι ελεύθεροι έναν και μόνο δεσπότην νόμον αναγνωρίζουν. Το νόμο του καθήκοντος προς την πατρίδα.

Έτσι όπως αρμόζει στους ήρωες, η Κύπρος αναγνωρίζει και τιμά όσους έδωσαν τη ζωή τους προασπιζόμενοι τη δημοκρατία, την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπεια του λαού μας. Τιμά όσους αντιτάθηκαν στον Τούρκο εισβολέα και κατακτητή, μνημονεύει τους ήρωες που θυσίασαν τη ζωή τους, θυμάται και αγωνίζεται για τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας και για την επανένωση της πατρίδας μας. Και δεν ξεχνά το χρόνο που για τέσσερις δεκαετίες, εξακολουθεί ως δράκοντας αιμοδιψής και λυσσαλέος, να μας βρίσκει να μετράμε ακόμη τις πληγές που άφησαν πίσω τους οι αποφράδες εκείνες μέρες του ‘74.
Λαξευμένα στο πάνθεον των αθανάτων δεσπόζουν με γράμματα χρυσά τα ονόματα Κώστας Λαμπρίας, Γιώργος Χατζηγιάννης, Κώστας Κωνσταντινίδης και Γιάννης Παπαγιάννης, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι προασπιζόμενοι τη γενέθλια γη και καθαγιάζοντας τα χώματα στα Σακάρια Αμμοχώστου και στο Τζιάος. Δίπλα τους, οι αγνοούμενοι έφεδροι εθνοφρουροί μας Κωνσταντίνος Ευθυμίου, Γιώργος Θεοδώρου και Στέλιος Ορφανίδης αλλά και ο αγνοούμενος κληρωτός Σάββας Αποστολίδης, τα ίχνη των οποίων χάθηκαν κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής. Μαζί τους και ο εθνοφρουρός Στέλιος Παναγή, ο οποίος το 1996 πυροβολήθηκε άνανδρα ενώ υπηρετούσε τη θητεία του σε φυλάκιο της Εθνικής Φρουράς στην πράσινη γραμμή. Στον μακρύ κατάλογο των εν ψυχρώ εκτελεσθέντων Νιοχωριτών, που ανέρχεται σε μερικές δεκάδες, συμπεριλαμβάνονται και οι Χρίστος Κούννος και Χριστόδουλος Κωσταρής Φώκας, τα οστά των οποίων ταυτοποιήθηκαν πρόσφατα.

Τη σημερινή όμως μέρα, η μνήμη μας ανατρέχει και στην τραγικότερη πτυχή του κυπριακού δράματος: στους αγνοούμενούς μας. Αυτών των οποίων τα ίχνη χάθηκαν είτε στα πεδία των μαχών είτε αλλού και που οι οικογένειές τους αγνοούν μέχρι και σήμερα την τύχη τους. Ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγονταν μέχρι πρότινος και οι Κυριάκος Μένοικος και Χρίστος Τζιωρτζής, των οποίων τα οστά ταυτοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων που λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Η ταυτοποίηση των λειψάνων των αγνοουμένων μας και η κήδευσή τους σύμφωνα με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας σε καμιά περίπτωση δεν επιλύει το ζήτημα της πλήρους διαλεύκανσης των συνθηκών υπό τις οποίες οι συμπατριώτες μας έχασαν τη ζωή τους.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Ο Θουκυδίδης γράφει πως ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που η μοίρα τους χάρισε τον πιο ένδοξο θάνατο στον «Περικλέους Επιτάφιο». Το καθήκον και το χρέος μας απέναντι στους αθάνατους ήρωες μας δεν εξοφλείται με λόγους, αλλά με έργα που είναι αντάξια της θυσίας τους και με πράξεις που ταιριάζουν στην αρετή τους. Η θυσία όλων των παλικαριών της Κύπρου, μας επιβάλλει να συνεχίσουμε τον αγώνα για την απελευθέρωση του νησιού μας και για τερματισμό της κατοχής και του εποικισμού. Μας επιβάλλει να συνεχίζουμε τον αγώνα μας για την επίτευξη λύσης που θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα ξένα στρατεύματα και την κατοχή, και που θα αποκαθιστά και θα διασφαλίζει τα αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων.

Ο δρόμος προς τη λύση διαγράφεται μακρύς και δύσκολος. Η Κυβέρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη έχει αποδείξει σε όλα τα στάδια των συνομιλιών την αμετάθετη δέσμευσή της για λύση του Κυπριακού που θα διασφαλίζει την ενότητα και τη λειτουργικότητα του κράτους μας. Οι προτάσεις που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταθέτει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων λαμβάνουν υπόψη τις καλώς νοούμενες ανησυχίες όλων των νόμιμων κατοίκων της Κύπρου και είναι πλήρως εναρμονισμένες με τη συμφωνημένη βάση λύσης του Κυπριακού.

Παρότι ο πρόσφατος διορισμός του νέου ειδικού συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό κρίνεται από την πλευρά μας ως θετικός και αποτελεί ένδειξη του διεθνούς ενδιαφέροντος για το Κυπριακό, αυτός από μόνος του δεν μπορεί να φέρει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Η επίτευξη των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων θα έρθει με την ενεργότερη εμπλοκή της Τουρκίας στη διαδικασία έτσι ώστε να υπάρξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Στην Τουρκία εναπόκειται να συμβάλει στην επίτευξη λύσης, αναλαμβάνοντας ουσιαστικές πρωτοβουλίες που αφορούν στη βάση του προβλήματος, δηλαδή την κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ύπαρξη των στρατευμάτων της στο νησί, το μη σεβασμό των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το συνεχιζόμενο εποικισμό και τουρκοποποίηση, και την αντιπαραγωγική στάση που τηρεί μέχρι σήμερα στις συνομιλίες με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη.

Αν η Τουρκία πραγματικά επιθυμεί λύση του Κυπριακού, θα πρέπει εμπράκτως, αποφεύγοντας τις προκλήσεις, να εγκαταλείψει οριστικά τις απαράδεκτες θέσεις της και το ελάχιστο που οφείλει να κάνει είναι να ανταποκριθεί στην πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας για την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Οι μήνες που έπονται αναμένονται να είναι πολύ σημαντικοί για την εξέλιξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού και πρέπει όλα τα ενδεχόμενα να αντιμετωπιστούν με τη δέουσα σοβαρότητα ούτως ώστε να αποφευχθούν παγίδες που στόχο έχουν την ικανοποίηση των τουρκικών θέσεων.

Οι ήρωες που τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα θυσιάστηκαν για μια Κύπρο ανεξάρτητη, ελεύθερη και δημοκρατική. Καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα που εκείνοι χάραξαν, να κρατήσουμε άσβεστη τη δάδα της ανιδιοτελούς αγάπης προς την πατρίδα, με το ίδιο σθένος και την ίδια αποφασιστικότητα όπως εκείνοι, μέχρι την ημέρα της δικαίωσης, της επανένωσης και της πλήρους ελευθερίας της πατρίδας μας. Αυτό είναι το χρέος μας και το καθήκον μας προς όλους τους αθάνατους ήρωες μας και προς τις επόμενες γενιές.

Σημ. τον επιμνημόσυνο λόγο δάβασε ο κ. Χριστόδουλος Καϊσής, πρώτος ιατρικός λειτουργός