«…μα έπεσες για πίστη και πατρίδα,
κληροδοτώντας σ' όλους μας την άσβεστη ελπίδα
πως κείνα κει τα χώματα τα τουρκοπατημένα
πάλι με χρόνους, με καιρούς θα 'ναι λευτερωμένα».

Αυτά τα λόγια χρησιμοποίησε ο δάσκαλος Κυριάκος Λαμπρίας για να αποχαιρετίσει το λεβέντη γιό του, ο οποίος έπεσε μαχόμενος, όπως και πολλοί άλλοι ήρωες του Νέου Χωριού.

Με τους στίχους του αείμνηστου συγχωριανού σας να πλανώνται και να φορτίζουν συναισθηματικά τον αέρα αυτού του ιερού χώρου, συγκεντρωθήκαμε στη χάρη του Αγίου Χαραλάμπους για να επαναφέρουμε στη μνήμη και στις καρδιές μας τα ένδοξα παλικάρια που έπεσαν μαχόμενα ενάντια στον Τούρκο κατακτητή. Να θυμηθούμε και να μνημονεύσουμε τους δεκάδες άνανδρα δολοφονηθέντες συγχωριανούς σας, οι οποίοι φονεύθησαν όντας άμαχοι, αλλά και για να αναπέμψουμε δέηση στον Πανάγαθο για διακρίβωση της τύχης όλων των Νιοχωριτών αγνοουμένων.

Αγέραστοι στη μνήμη μας θα παραμείνουν οι Κώστας Λαμπρίας, Γιώργος Χατζηγιάννης, Κώστας Κωνσταντινίδης και Γιάννης Παπαγιάννης, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι στην προσπάθειά τους να αποκρούσουν τον Τούρκο εισβολέα, καθαγιάζοντας τα χώματα στα Σακάρια Αμμοχώστου και στο Τζιάος. Ο Στέλιος Παναγή, ο οποίος το 1996 πυροβολήθηκε άνανδρα ενώ υπηρετούσε τη θητεία του σε φυλάκιο της Εθνικής Φρουράς, αποδεικνύοντας ότι η βαρβαρότητα του κατακτητή ακολουθεί διαχρονική πορεία και ουδόλως επηρεάζεται από την πρόοδο του ανθρώπινου γένους. Παντοτινά λαξευμένοι στη σκέψη οι αγνοούμενοι έφεδροι εθνοφρουροί Κωνσταντίνος Ευθυμίου, Γιώργος Θεοδώρου, και Στέλιος Ορφανίδης, τα ίχνη των οποίων χάθηκαν κατά τη δεύτερη φάση της εισβολής. Ο Σάββας Αποστολίδης, το νεαρό παλικάρι που υπηρετούσε τη θητεία του στο 70ό Τάγμα Μηχανικού και θεάθηκε για τελευταία φορά στην περιοχή Καραβά – Λαπήθου, κατά τη διάρκεια της υποτιθέμενης ανακωχής, στις 6 Αυγούστου 1974. Η θυσία τους αποτελεί φωτεινό παράδειγμα για τις νεότερες γενιές. Η σπίθα της ανιδιοτελούς αγάπης τους για την πατρίδα κρατά τον λύχνο της λευτεριάς άσβεστο.

Τριάντα εννέα ολόκληρα χρόνια έχουν ήδη περάσει από τον μαύρο εκείνο Ιούλιο του 1974. Χρόνια κατά τα οποία οι κατεχόμενοι τόποι μας στενάζουν κάτω από το ζυγό του καπηλευτή εισβολέα. Οι αποφράδες μέρες της τουρκικής εισβολής άφησαν πίσω τους αναρίθμητες πληγές και αβάστακτο πόνο. Η ανελέητη καταστροφή ελληνοκυπριακών περιουσιών, τα λεηλατημένα ιερά της Ορθοδοξίας, οι χιλιάδες νεκροί, αγνοούμενοι και εκτοπισθέντες συνθέτουν την εικόνα της τραγωδίας. Μια εικόνα που ολοκλήρωναν οι μαυροφορεμένες μάνες και τα ορφανά που ζητούσαν εναγωνίως να μάθουν την αλήθεια για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Τότε, το κάλεσμα της πατρίδας δεν βρήκε πόρτες κλειστές και παράθυρα σφαλισμένα. Όλοι οι Νιοχωρίτες, σύσσωμοι, έτρεξαν να καταταγούν στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς για να διεκδικήσουν με αξιοπρέπεια την ελευθερία τους. Να προασπίσουν τη γη που τους κληροδότησαν οι πατεράδες τους και πότισαν με τίμιο ιδρώτα γενεές προγόνων που ευδοκίμησαν στα άγια χώματά του.

Το τίμημα, όμως, της εισβολής για το αγαπημένο σας χωριό ήταν βαρύ και ο φόρος αίματος τεράστιος. Στις 15 Αυγούστου 1974, με τη διάσπαση της αμυντικής γραμμής της Εθνικής Φρουράς στη Μια Μηλιά, οι ορδές του Αττίλα ξεχύθηκαν στον μεσαορίτικο κάμπο. Δολοφονούσαν εν ψυχρώ άμαχο πληθυσμό και μαγάριζαν τα ιερά και τα όσια ενός λαού ανήμπορου να αντιδράσει.

Εκείνο το μαύρο καλοκαίρι το Νέο Χωριό της Κυθρέας υπέστη ανεπανόρθωτο πλήγμα. Οι φιλοπρόοδοι κάτοικοί του δεν κατάφεραν να αντέξουν στη σφοδρή επίθεση του βάρβαρου εισβολέα και με πόνο ψυχής εγκατέλειψαν την ακμάζουσα κοινότητα, στολίδι της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Κυθρέας. Έκτοτε, οι άλλοτε γεμάτοι παιδικές φωνές δρόμοι του χωριού παραμένουν ακόμα βουβοί. Οι εκκλησιές του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, συλημένες και αλειτούργητες, προσμένουν την επιστροφή μας για να ηχήσουν θριαμβευτικά οι καμπάνες τους. Όμως, η ανθρώπινη απώλεια συνεχίζει να αποτελεί το πιο θλιβερό κομμάτι της τουρκικής θηριωδίας. Οι πεσόντες και αγνοούμενοί μας, οι οποίοι προσέτρεξαν να εκτελέσουν το αυτονόητο καθήκον πολεμώντας για την πατρίδα. Αυτοί, που δίχως να λογαριάσουν στιγμή τον θάνατο χάρισαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την ελευθερία, τη δημοκρατία, τις αρχές και τα ιδανικά της φυλής μας. Με την υπέροχη θυσία τους φτερούγισαν σε ηρωικά Πάνθεα, θρέφοντας με το αίμα τους το δέντρο της λευτεριάς. Οι σφαγιασθέντες οι οποίοι, ανήμποροι να αντιδράσουν, έπεφταν βορά στα δόντια των λυσσασμένου θηρίου που διψούσε για αίμα χωρίς να ξεχωρίζει φύλο και ηλικία. Σεβάσμιοι γέροντες, γυναίκες και παιδιά που ξεψύχησαν χωρίς λόγο, για να ικανοποιήσουν τη μανία του κατακτητή.

Τα χρόνια πέρασαν βασανιστικά, με τις πληγές της Κύπρου μας να παραμένουν νωπές και αιμοστάζουσες. Το χρέος προς τους νεκρούς και τους αγνοούμενους ήρωές μας, αλλά και τις επερχόμενες γενιές, παραμένει βαρύ.

Τέτοιες ιερές συναθροίσεις δεν διοργανώνονται μόνο ως αυτονόητη υποχρέωση έναντι των ηρωικών νεκρών μας. Γίνονται και από ανάγκη δική μας, για να επανατοποθετηθούμε στο δρόμο του χρέους και της τιμής που αυτοί χάραξαν. Στη μοναδική ατραπό της οποίας η δύσβατη και ανηφορική όδευση καταλήγει στην πολυπόθητη λευτεριά. Στην απαλλαγή από τα κατοχικά στρατεύματα που μολύνουν τα ματωμένα ιερά μας χώματα.

Η πατρίδα μας διέρχεται αναμφίβολα κρίσιμες στιγμές. Από απόψεως προοπτικής, οι επικείμενες συνομιλίες για επίλυση του κυπριακού προβλήματος αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη ευκαιρία των τελευταίων χρόνων για επανένωση της πατρίδας μας. Η μεγάλη κινητοποίηση του διεθνούς παράγοντα αλλά και των Ηνωμένων Εθνών αποστέλλει ελπιδοφόρα μηνύματα. Σε συνδυασμό με τη δυναμική που προσθέτει η νέα τάξη πραγμάτων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων αλλά και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, δημιουργούν συνθήκες που στο παρελθόν απουσίαζαν από τον διαπραγματευτικό ορίζοντα.

Αυτό δεν πρέπει να μεταφράζεται σε μοιρολατρικό εφησυχασμό. Δεν πρέπει να μεταφράζεται σε αδυναμία και ετοιμότητα για παραχωρήσεις. Ούτε και πρέπει να εκλαμβάνεται ως ετοιμότητα για παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων ή εθνικού πλούτου. Η όποια προσπάθεια πακετοποίησης του φυσικού αερίου με το κυπριακό πρόβλημα δεν θα γίνει αποδεκτή. Οι όποιες στρόφιγγες της αξιοπρέπειάς μας θα πρέπει να ανοίγουν και να κλείνουν με τα δικά μας χέρια και όχι με εντολές όσων μαγάρισαν και σύλησαν την πατρίδα μας.

Απεναντίας, τα νέα δεδομένα θα πρέπει να ενισχύουν τις προσπάθειες εκατέρωθεν, έτσι που μέσα από διαπραγματεύσεις ουσίας και συμφωνημένη βάση να οδηγηθούμε σε σπάσιμο του αδιεξόδου. Της όποιας αδιαλλαξίας η οποία δεν αίρεται με ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, αλλά με βούληση και θαρραλέες κινήσεις οι οποίες δίνουν ώθηση και μέλλον στη διαδικασία.

Μέσα από ορθή προετοιμασία και συλλογικότητα σε επίπεδο Εθνικού Συμβουλίου θα κινηθούμε με αποφασιστικότητα, έτσι που να διασφαλίσουμε τις προοπτικές εκείνες που θα απαιτηθούν για την επιτυχία των διαπραγματεύσεων. Οι όποιες αποφάσεις δεν θα έχουν κομματική απόχρωση, αλλά θα είναι αποτέλεσμα σύμπνοιας και ομαδικότητας. Μοναδικός στόχος θα είναι η επανένωση της πατρίδας μας και η απαλλαγή της από την κατοχή και τα τετελεσμένα της.

Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι σε περιόδους ενότητας, σωφροσύνης και συνεργασίας ο Κυπριακός Ελληνισμός μεγαλουργεί. Πετυχαίνει αναπτυξιακά θαύματα και αντεπεξέρχεται των όποιων δύσκολων καταστάσεων. Με σύνεση και όραμα ας κινηθούμε και αυτές τις κρίσιμες ώρες που διέρχεται η χώρα μας. Ας μετατρέψουμε τη φλόγα του κυπριακού φυσικού αερίου που πρόσφατα άναψε στα κυρίαρχα ύδατα της Δημοκρατίας μας, σε σύμβολο ειρήνης και ενότητας του λαού μας. Σε εργαλείο σύνθεσης και όχι διχασμού και αντιπαράθεσης. Σε φωτεινό φάρο που θα κρατά μακριά το κατοχικό έρεβος και θα επανενώνει την πατρίδα μας.

Με το μνημόσυνο αυτό καταθέτουμε ακόμα μια φορά την ευγνωμοσύνη της κυπριακής Πολιτείας προς τους πεσόντες και δολοφονηθέντες ήρωες του Νέου Χωριού Κυθρέας και προσευχόμαστε για διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων μας. Ως ένδειξη ελάχιστου φόρου τιμής προς τους θυσιασθέντες αδελφούς μας, ας υποσχεθούμε ότι ο αγώνας τους θα συνεχιστεί μέχρι να επέλθει δικαίωση και ελευθερία στο πολύπαθο νησί μας.

Αιωνία τους η μνήμη.