Με έντονα και ανάμικτα τα συναισθήματα της συγκίνησης, της αγανάκτησης αλλά και συνάμα της εθνικής περηφάνιας, μαζευτήκαμε για άλλη μια χρονιά εδώ, σ΄ αυτό τον περίκαλλο ναό του Αγίου Χαραλάμπους που με την αγάπη των Νεοχωριτών ανεγέρθη, για να αποδώσουμε τις αρμόζουσες τιμές στους ηρωικά πεσόντες, δολοφονηθέντες και αγνοουμένους του Νέου Χωρίου Κυθρέας, που πότισαν με το αίμα τους την πολύπαθη γη μας, τη σκλαβωμένη εδώ και 37 ολόκληρα χρόνια. Προσωπικά, ως Κυθρεώτης, αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή γιατί μου ζητήθηκε ν΄ απευθύνω λίγα λόγια σ΄ αυτή την ιερή μυσταγωγία για τους αγώνες του λαού μας.

Τον τραγικό εκείνο Ιούλη του 1974, όταν άρχισε η τουρκική εισβολή μετά το επαίσχυντο πραξικόπημα, ανάμεσα στους νέους της Κύπρου που άφησαν πίσω μάνες, πατέρες, γυναίκες, κόρες και γιους και έσπευσαν να πυκνώσουν τις τάξεις των Ενόπλων μας Δυνάμεων για να αντιμετωπίσουν τον Τούρκο εισβολέα, ήταν και αυτοί της φιλοπρόοδης κοινότητας του Νέου Χωρίου Κυθρέας.

Ο αθλητής, αλτρουιστής και φιλόπατρις Κώστας Λαμπρίας έπεσε σε πολεμική επιχείρηση, την πρώτη μέρα της εισβολής, στην περιοχή Σακκάρια Αμμοχώστου.

Αψηφώντας τις νουθεσίες των δικών τους και εγκαταλείποντας συζύγους και μικρά παιδιά για χάρη της πατρίδας, ο Γιώργος Χατζηγιάννης και ο Κώστας Κωσταντινίδης έδωσαν σκληρές και άνισες μάχες ενάντια στον Τούρκο εισβολέα ανήμερα της έναρξης της δεύτερης εισβολής. Ήταν μέχρι πρόσφατα αγνοούμενοι και τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA.

Άλλο ένα παλικάρι με ήθος, ευγένεια και αγαπητό σ’ όλους, ο Γιάννης Παπαγιάννης, έχασε τη ζωή του υπηρετώντας στο ίδιο τάγμα με τους Χατζηγιάννη και Κωσταντινίδη. Ο Γιάννης Παπαγιάννης ήταν μέχρι πρόσφατα αγνοούμενος. Τα οστά του που ανευρέθηκαν σε ένα ξεροπήγαδο στο Τζιάος, ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA και κηδεύτηκαν το 2009, μετά από 35 χρόνια σκλαβιάς και αβάσταχτου πόνου για την οικογένειά του.

Η φωτογραφία του Παπαγιάννη, μαζί με άλλους τέσσερις συμπολεμιστές του, ταξίδευσε στα πέρατα της οικουμένης και έγινε σύμβολο του αγώνα για τους αγνοούμενούς μας. Αποτελεί τρανή απόδειξη ότι αυτοί οι άνθρωποι συνελήφθησαν ζωντανοί από τα τουρκικά στρατεύματα και εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, ενώ υπήρξε η πρώτη και αδιάσειστη μαρτυρία ενός εγκλήματος πολέμου που καταδικάζεται από τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

Μεταξύ των θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας ήταν και ο αείμνηστος Μιχάλης Κατσούρης, τα οστά του οποίου εντοπίστηκαν διασκορπισμένα σε χωράφι. Η κατάσταση των οστών του θύματος αποδεικνύει και τον τραγικό του θάνατο, που επήλθε δυστυχώς με βάρβαρο τρόπο. Ο άτυχος Μιχάλης Κατσούρης σίγουρα δεν θα διανοείτο ότι θα εύρισκε μετά από 60 χρόνια τον ίδιο οικτρό θάνατο που βρήκε ο παππούς του, ο οποίος δολοφονήθηκε επίσης από Τούρκο στις 6 Ιουνίου 1914.

Η βαρβαρότητα και η ανανδρία του Τούρκου κατακτητή εκδηλώθηκαν, επίσης, στο πρόσωπο του Στέλιου Παναγή, νεαρού εθνοφρουρού που πυροβολήθηκε απρόκλητα από Τούρκους στρατιώτες ενώ υπηρετούσε σε φυλάκιο της Εθνικής Φρουράς στην Πράσινη Γραμμή το 1996.

Η κοινότητα του Νέου Χωρίου Κυθρέας, κατέχοντας το θλιβερό προνόμιο να έχει θρηνήσει ίσως τα πιο πολλά θύματα συγκριτικά με άλλα χωριά, μνημονεύει σήμερα και τους έφεδρους Κωνσταντίνο Ευθυμίου, Γιώργο Θεοδώρου και Στέλιο Ορφανίδη, των οποίων τα ίχνη χάθηκαν κατά τη δεύτερη φάση της εισβολής ενώ υπηρετούσαν στις μονάδες τους.

Η κοινότητα είναι περήφανη για τα άξια τέκνα της που με περισσή προθυμία και αυταπάρνηση προσέτρεξαν στον αγώνα ενάντια στον πάνοπλο Τούρκο εισβολέα, αποδεικνύοντας τη θέληση, την αγωνιστικότητα και τον πατριωτισμό τους.

Πεσόντες, εν ψυχρώ δολοφονηθέντες, άμαχα θύματα και αγνοούμενοι του Νέου Χωρίου Κυθρέας συνθέτουν ένα μακρύ κατάλογο και φτάνουν τους 73, ενώ οι ηλικίες τους κυμαίνονται μεταξύ 14 και 84 ετών.

Τιμώντας και μνημονεύοντας σήμερα τους αδικοχαμένους του Νέου Χωρίου Κυθρέας κατά τις μαύρες εκείνες μέρες για την ιστορία του τόπου μας, αναπέμπουμε τη δέησή μας για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και ταυτόχρονα ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας στον αγώνα για απελευθέρωση και επανένωση της Κύπρου μας.

Το χρέος μας απέναντι στους ήρωες και μάρτυρες μας και στις τιμημένες οικογένειές τους, προστάζει όπως επαγρυπνούμε και επιδιώκουμε αδιαλείπτως τη λύση εκείνη τη μακροπρόθεσμα βιώσιμη και λειτουργική, βασισμένη στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Προστάζει όπως μην απελπιζόμαστε, παρά τη δικαιολογημένη πικρία και το παράπονό μας για την κατάφωρη αδικία σε βάρος του λαού και του τόπου μας. Προστάζει υπομονή και επιμονή, ομόνοια και ομοψυχία, αρετήν και τόλμην.

Τιμή σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία της πατρίδας μας. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.