Αγαπητέ πρόεδρε της Κοινότητας, μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και εκπρόσωποι των οργανωμένων συνόλων του Νέου Χωρίου Κυθρέας,
Γονείς και συγγενείς των τιμώμενων ηρώων,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες.

Μαζευτήκαμε σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους Νέου Χωρίου Κυθρέας στην Αγλαντζιά σε ένα ξυπνητήρι της μνήμης για να τιμήσουμε και να μνημονεύσουμε τα πολλά θύματα του Νέου Χωριού κατά τις μαύρες μέρες του 1974, να αναπέμψουμε τη δέησή μας για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και ταυτόχρονα να αναζωογονήσουμε την δέσμευσή μας στον αγώνα για ελευθερία και επανένωση της Κύπρου.

Το Νέο Χωρίο Κυθρέας πλήρωσε την τουρκική εισβολή του 1974 με βαρύ φόρο αίματος και πόνου. Δεν είναι μόνο η προσφυγιά και ο ξεριζωμός. Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που εγκλωβίστηκαν ή συνελήφθηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα όταν αυτά εισέβαλαν στο χωριό. Είναι και ο μακρύς μαύρος κατάλογος όλων αυτών που έπεσαν, εν ψυχρώ εκτελέστηκαν, αλλά και όσων η τύχη τους αγνοείται από τις αποφράδες εκείνες ημέρες του Μαύρου 1974. Ο τραγικός απολογισμός θέλει, δυστυχώς, την κοινότητα του Νέου Χωριού να κατέχει το θλιβερό προνόμιο να έχει θρηνήσει, ίσως, τα περισσότερα θύματα σε σύγκριση με άλλα χωριά, λαμβανομένης υπόψη της αναλογίας πληθυσμού.

Στο κάλεσμα για την προάσπιση της ελευθερίας της πατρίδας, οι νέοι του Νέου Χωρίου ανταποκρίθηκαν πρόθυμα. Προσέτρεξαν με αυταπάρνηση στο ιερό καθήκον αγωνιζόμενοι με σθένος ενάντια στον πάνοπλο Τούρκο εισβολέα, υπερασπιζόμενοι τη γη που τους γέννησε αποδεικνύοντας τη θέληση, την αγωνιστικότητα και τον πατριωτισμό τους.

Ο Κώστας Λαμπρίας, γαλουχημένος από τους γονείς του με τα ιδανικά της φιλοπατρίας, διεκρίνετο για την εντιμότητα και την αγάπη του για το συνάνθρωπο. Με την εκδήλωση της βάρβαρης τουρκικής εισβολής τον Ιούλιο του 1974, επιστρατεύεται σε τάγμα πεζικού στην Αμμόχωστο, όπου η αγάπη του για το συνάνθρωπο και ο αλτρουισμός του ήταν η αιτία της θυσίας του, αφού στην προσπάθεια του να βοηθήσει Δόκιμο Έφεδρο Αξιωματικό δέχτηκε το μοιραίο βόλι του εισβολέα.

Ο Γιώργος Χατζηγιάννης, υπήρξε πρότυπο ανθρωπιάς, καλοσύνης και φιλήσυχης ζωής, σωστός σύζυγος και οικογενειάρχης, δίκαιος εργοδότης, έντιμος πολίτης. Όταν εκδηλώθηκε η πρώτη Τουρκική εισβολή, ο Γιώργος Χατζηγιάννης, κλήθηκε ως Έφεδρος Εθνοφρουρός να υπερασπίσει την Πατρίδα στο 398 Τάγμα Πεζικού, το οποίο μετά από διάφορες επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων μετακινήθηκε στην περιοχή του χωριού Τζιάος.

Στο ίδιο τάγμα πεζικού ήταν και ο Κώστας Κωνσταντινίδης και ο Γιάννης Παπαγιάννης.

Ο πρώτος, νέος 29 ετών. Υπόδειγμα συζύγου και πατριώτη, που μπροστά στο κάλεσμα της πατρίδας τον Αύγουστο του 1974, εγκαταλείπει την οικογένειά του, τη γυναίκα του έγκυο το τρίτο τους παιδί και τα δυο του παιδιά. Κατατάσσεται στο τάγμα 398 ως έφεδρος τυφεκιοφόρος βορειοδυτικά του χωριού Τζιάος. Η τελευταία φορά που θεάθηκε ζωντανός ήταν η 13η Αυγούστου του 1974, όταν η γυναίκα του και τα παιδιά του τον επισκέφθηκαν στο φυλάκιο όπου υπηρετούσε.

Ο Γιάννης Παπαγιάννης, νέος 23 ετών. Πτυχιούχος στην ηλεκτρολογία. Ο Παπαγιάννης ήταν στην περιοχή Μιας Μηλιάς-Κυθρέας-Tζιάους από τις 20 Ιουλίου μέχρι τις 14 Αυγούστου 1974 οπόταν και συνελήφθη αιχμάλωτος από τα τουρκικά στρατεύματα μαζί με τέσσερις άλλους εθνοφρουρούς έξω από το Τζιάος. Όλους τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ και τους έριξαν σε ξεροπήγαδο στο Τζιάος μαζί με 18 άλλα άτομα. Η φωτογραφία τους την ώρα της σύλληψης τους ταξίδευσε στα πέρατα της οικουμένης και έγινε το σύμβολο του αγώνα των αγνοουμένων. Αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη ότι αυτοί οι άνθρωποι συνελήφθησαν ζωντανοί μετά το τέλος των εχθροπραξιών, ενώ αποτελεί και αδιάσειστη μαρτυρία ενός εγκλήματος πολέμου που καταδικάζεται από όλες τις Συμβάσεις και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Oι Γιώργος Χατζηγιάννης, Κώστας Κωνσταντινίδης και ο Γιάννης Παπαγιάννης, ήταν μέχρι πρόσφατα αγνοούμενοι και τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA.

Μαζί με τα πέντε αυτά ηρωικά παλικάρια τιμούμε και μνημονεύουμε, επίσης, σήμερα τον νεαρό Εθνοφρουρό Στέλιο Παναγή, ο οποίος στις 3 Ιουνίου 1996, ενώ υπηρετούσε σε προκεχωρημένο φυλάκιο στη πράσινη γραμμή, εισήλθε στη νεκρή ζώνη και εντελώς απρόκλητα πυροβολήθηκε άνανδρα από Τούρκο στρατιωτικό. Ενώ σφάδαζε από τους πόνους έτρεξαν προς βοήθειά του οι συνάδελφοί του. Όμως, οι Τούρκοι Αττίλες άρχισαν να ρίχνουν ριπές και να πυροβολούν εναντίον τους παρεμποδίζοντας τους να τον πλησιάσουν. Αφού πέρασαν 25 λεπτά, που ήταν μοιραία για τον άτυχο Στέλιο, άνδρες της Ειρηνευτικής Δύναμης τον πλησίασαν και τον μετέφεραν με ασθενοφόρο στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.

Σε αυτό τον άνισο πόλεμο, το Νέο Χωριό μετρά και θρηνεί ακόμα πολλά άμαχα θύματα και πολλούς εν ψυχρώ δολοφονηθέντες. Ο πιο μικρός σε ηλικία δολοφονηθείς, ο Παναγιώτης Κοντός, ήταν μόλις 14 χρόνων όταν του αφαίρεσαν τη ζωή.

Τη σημερινή, όμως, μέρα η μνήμη μας ανατρέχει και στην τραγικότερη πτυχή του κυπριακού δράματος. Σε όλους αυτούς που οι οικογένειές τους αγνοούν μέχρι και σήμερα την τύχη τους. Στους αγνοούμενους μας. Δεκαέξι χρόνων ήταν ο Νεοχωρίτης, Θεόδουλος Θεοδούλου, ο οποίος αγνοείται, ενώ το ζεύγος Γιώργου και Ροδούς Κυριακίδη ηλικίας τότε 84 ετών, είναι οι γηραιότεροι εκ των αγνοουμένων μας.

Τιμημένες οικογένειες των ηρώων μας, συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Τιμώντας σήμερα τη θυσία όλων των ηρωικώς πεσόντων και εν ψυχρώ δολοφονηθέντων Νεοχωριτών αδελφών μας και αναπέμποντας δέηση για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας, τους επαναβεβαιώνουμε ότι παρά τις δυσκολίες που ορθώνονται μπροστά μας συνεχίζουμε αταλάντευτοι τον αγώνα για μια ελεύθερη, ανεξάρτητη και επανενωμένη πατρίδα, που θα την διαχειρίζονται μόνο οι Κύπριοι, χωρίς ξένες παρεμβάσεις.

Για 36 χρόνια τώρα, μοναδικός και αμετάθετος στόχος μας είναι η επίτευξη λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με ένα κράτος που θα έχει μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια, μια διεθνή προσωπικότητα και με πολιτική ισότητα όπως αυτή έχει ερμηνευθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Αγωνιζόμαστε για μια λύση λειτουργική και βιώσιμη. Αγωνιζόμαστε για την εξεύρεση μιας λύσης που θα τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, θα επανενώνει το έδαφος, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία, θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα ξένα στρατεύματα και τις ξένες εξαρτήσεις και θα αποκαθιστά και θα διασφαλίζει τα αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων. Αγωνιζόμαστε για μια λύση κοινά αποδεκτή στο πλαίσιο που καθορίζεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979. Σε αυτές τις Συμφωνίες εμπεριέχεται ο ιστορικός συμβιβασμός της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας στον οποίο προχώρησε ο Πρόεδρος Μακάριος το 1977 και, έκτοτε, αποτέλεσε τη βάση για όλους τους Προέδρους της Δημοκρατίας στις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού. Ο συμβιβασμός της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι ανάχωμα στη διχοτόμηση και τη δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών στην Κύπρο.

Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο χρόνος που περνά δεν λειτουργεί προς όφελός μας, αφού παγιώνονται τα τετελεσμένα της εισβολής και της κατοχής. Θέλω να τονίσω, με έμφαση, ότι δεν συμβιβαζόμαστε με την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί από το 1974. Για εμάς η διχοτόμηση δεν είναι και δεν μπορεί να αποτελέσει ποτέ μια αποδεκτή κατάσταση πραγμάτων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για 2 χρόνια τώρα δίνει τη μάχη για την Κύπρο, τη μάχη για επανένωση στο τραπέζι των συνομιλιών.

Οι δικές μας θέσεις και προτάσεις βρίσκονται απολύτως μέσα στο πλαίσιο της συμφωνημένης βάσης λύσης και είναι προτάσεις που στηρίζονται στα Ψηφίσματα του ΟΗΕ, αλλά και στο διεθνές και στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Στηρίζονται σε αρχές και, παράλληλα, είναι ρεαλιστικές, γιατί λαμβάνουν υπόψη τις συνθήκες που προκάλεσαν το δίδυμο έγκλημα του πραξικοπήματος και της εισβολής και την κατοχή. Λαμβάνουν υπόψη τις εύλογες ανησυχίες και των δύο κοινοτήτων στο νησί και στοχεύουν σε μια λύση δίκαιη υπό τις περιστάσεις, βιώσιμη και λειτουργική στην οποία Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι θα ζουν και θα εργάζονται αρμονικά. Το τρίπτυχο των δικών μας προτάσεων που πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, κατέθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τοποθετεί την ελληνοκυπριακή πλευρά ένα βήμα μπροστά.

Γνωρίζουμε, εντούτοις, πολύ καλά πως η παραπέρα πορεία της διαδικασίας εξαρτάται απόλυτα από την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή πλευρά. Μέχρι σήμερα τόσο η Τουρκία όσο και η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν ανταποκρίθηκαν θετικά στις προτάσεις μας. Αναμένουμε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα καταθέσει στις διαπραγματεύσεις θέσεις που θα βοηθούν στην προσπάθεια για λύση και θα αποδείξουν έμπρακτα αυτό που η Άγκυρα αρέσκεται να διατυμπανίζει ότι επείγεται για λύση μέχρι το τέλος του χρόνου.

Συμπατριώτες/ Συμπατριώτισσες,

Για ακόμα μια φορά δίνουμε την υπόσχεση ότι δεν θα φεισθούμε κόπων και μόχθων, για να επιτευχθεί ο στόχος της απελευθέρωσης και επανένωσης της Κύπρου και του λαού της. Άλλη οδός για επίτευξη λύσης εκτός από τη διαπραγμάτευση, δεν υπάρχει. Δεν έχουμε κανένα ηθικό δικαίωμα να συμβιβαστούμε με τα τετελεσμένα και να εγκαταλείψουμε τον αγώνα. Η επανένωση του τόπου μας, η επιστροφή στην κατεχόμενη γη μας, η ειρηνική συμβίωση χωρίς ξένους στρατούς, παραμένει το ελπιδοφόρο όραμά μας.

Η επίτευξη αυτού του οράματος είναι η καλύτερη τιμή για τους ηρωικούς πεσόντες, τους δολοφονηθέντες και τους αγνοούμενους μας. Είναι η ελάχιστη υποχρέωσή μας προς τις επόμενες γενιές. Για να ξανατρέξει το νερό στον Κεφαλόβρυσο, για να τρυγήσουμε ξανά τις ελιές στον Ελιόμυλο, για να λειτουργηθούμε και πάλι στην εκκλησιά του Αγίου Χαραλάμπους.

Το σημερινό μνημόσυνο είναι απόδειξη ότι οι Νεοχωρίτες και ο κυπριακός λαός, γενικότερα, δεν ξεχνούν.

Υποκλινόμενοι με ευλάβεια μπροστά στη θυσία των Νεοχωριτών και απευθυνόμενοι προς όλους τους συγγενείς των πεσόντων και των αγνοουμένων, επαναλαμβάνουμε το βαρύ ιστορικό μας χρέος για συνεχή αγώνα για την επανένωση του τόπου μας. Αυτό μας το χρέος θα εκπληρωθεί μόνο με την ενότητα, την ομοψυχία και την πίστη στα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Στον Τύμβο στήθηκε γιορτή, χαρές πολλές….
Σας περιμένουν στην παρέα λεβέντες ΄Ηρωες πολλοί
και περιμένουν κι άλλους. Δεν ησυχάζουν οι ψυχές, αν δεν γυρίσετε όλοι.
Κι εκεί, παρέα όλοι μαζί, θα λέτε τα δικά σας,

Κι εμείς πότε βουβοί, πότε με κλάμα και οργή,
θα είμαστε κοντά σας.

Τιμή σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για την αξιοπρέπεια αυτού του τόπου. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.